کرونا و دردسر های دانشجویان بین المللی ، از خانه نشینی تا بیکاری! - تور اروپا ارزان

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرنگاران، در سال های اخیر تحرک بین المللی دانشجویان به اسم یکی از شاخص های تنوع دانشگاهی، بین المللی شدن و منبع اصلی برای افزایش عایدی موسسات آموزش عالی در مقاصد اصلی دیده شده است. در این میان فرایند تحرک دانشجویان بین المللی مورد توجه دانشگاه ها، راهبران کسب و کار و دولت ها نهاده شده است؛ نه به این علت که بستر جریان و پیشرفت ایده ها، تبادل تجربه و دستیابی به منافع مشترک در آن سوی مرزهاست؛ بلکه تامین نماینده منافع ملی در کنار منافع مالی است.

در سال 2018 بیش از 5.5 میلیون دانشجو در خارج از کشور خود، در مقاطع مختلف تحصیلی مشغول به تحصیل بوده اند و تخمین زده می گردد که این رقم تا سال 2030 به بیش از 10 میلیون نفر برسد. هر چند که همه گیری ویروس کرونا به اسم یک شوک مقطعی، جابه جایی دانشجویان بین المللی را با کندی همراه کرد و موجب افت در ثبت نام های بین المللی و به تبع آن وارد شدن زیان مالی به دانشگاه هایی شد که وابستگی زیادی به دانشجویان بین المللی دارند؛ اما انتظار می رود که با عادی شدن اوضاع، فرایند جابه جایی دانشجویان بین المللی به مدار صعودی خود بازگردد. البته این احتمال وجود دارد که در کنار آموزش حضوری جابه جایی دانشجویان بین المللی با اشکال نو و مختلفی از جمله آموزش آنلاین و جابه جایی مجازی ادامه پیدا کند و این تغییر صرفا به دوره همه گیری ویروس کرونا محدود نگردد.

کاهش 43 درصدی دانشجویان بین المللی در دوران کرونا

با شیوع ویروس کرونا آموزش عالی بین المللی هم همانند سایر حوزه ها تحت تاثیر شدید نهاده شد و موجب ایجاد تغییر و تحولاتی در نگرش های کنونی به آموزش عالی بین المللی شد. در طول دوره همه گیری، دانشجویان بین المللی از جمله گروه هایی بودند که در معرض بیشترین تاثیر از فرایند ویروس کرونا نهاده شدند. تاثیر ویروس کرونا بر تحرک دانشجویان بین المللی و آموزش عالی دنیای را از منظر های گوناگونی می توان مورد آنالیز قرار داد.

شاید مهمترین آثار همه گیری ویروس کرونا بر دانشجویان بین المللی را بتوان در اجبار دانشجویان برای بازگشت به کشور خودشان، تعطیلی برنامه های آموزشی، حرکت به سمت آموزش آنلاین و کاهش ثبت نام دانشجویان بین المللی و به تبع آن وارد شدن خسارت جبران ناپذیر به بخش آموزش بین الملل بسیاری از کشور ها خلاصه کرد.

کاهش تعداد دانشجویان بین المللی در کشورهای دانشجوپذیر

تاثیر همه گیری ویروس کرونا در آموزش عالی بین المللی، به ویژه بر تحرک دانش آموزان قابل توجه بوده است. به علت محدودیت های سفر و تعطیلی دانشگاه ها بسیاری از دانشجویان برنامه تحصیل خود در خارج از کشور را تغییر داده یا لغو کردند و این امر موجب کاهش شدید در تعداد دانشجویان بین المللی در بسیاری از کشور های دانشجوپذیر شد. به اسم مثال در پاییز 2020 تعداد کل دانشجویانی که از خارج کشور به صورت آنلاین تحصیل می نمایند 16 درصد کاهش یافت.

بعلاوه در همین بازه زمانی ثبت نام دانشجویان نو الورود با 43 درصد کاهش همراه بوده است. کاهش ثبت نام دانشجویان بین المللی در سایر مقاصد اصلی دانشجویان بین المللی هم به همین منوال بوده است. در استرالیا افزایش سالانه دانشجویان بین المللی به علت شیوع ویروس کرونا متوقف شد؛ طبق گزارش شبکه مهاجرت اروپا ثبت نام های نو در آموزش عالی استرالیا در سال منتهی به ژوئن 2020 با 16 درصد کاهش همراه بود؛ این در حالی است که تعداد ثبت نام های نو در دو سال گذشته به ترتیب با 12 و 9 درصد افزایش را تجربه نموده است. در کانادا هم همه گیری ویروس کرونا موجب شد پس از 20 سال تعداد دانشجویان بین المللی این کشور با کاهشی 17 درصدی (در مقایسه با سال 2019) همراه گردد.

تمایل دانشجویان برای تحصیل در خارج از کشور کاهش می یابد

طبق پیمایش های اجرا شده شاید تاثیر ویروس کرونا بر کاهش تمایل دانشجویان برای تحصیل در یک کشور خارجی تنها محدود به دوره کرونا نماند. طبق نظرسنجی اجرا شده از دانشجویان چینی و هنگ کنگی 84 درصد پاسخ دهندگان تمایلی به تحصیل در خارج از کشور پس از همه گیری ویروس کرونا نداشته اند. این بدان معنی است که تعداد دانشجویان بین المللی پس از دوره کرونا هم می تواند با کاهش همراه گردد، این کاهش برای کشور های اصلی دانشجو پذیر می تواند با شدت بیشتری ادامه داشته باشد، زیرا بسیاری از پاسخ دهندگان اسم نموده اند آن ها بیشتر ترجیح می دهند در منطقه ها آسیایی و کشور هایی مانند هنگ کنگ، ژاپن و تایوان تحصیل نمایند تا ایالات متحده یا انگلستان.

محدودیت های کرونایی دانشجویان بین المللی را به خانه هایشان بازگرداند

با اعمال محدودیت های کرونایی در بیشتر کشور های دنیا، موسسات آموزشی مجبور به خاتمه دادن آموزش های حضوری شده و آموزش آنلاین و از راه دور را در دستور کار خود قرار داده اند. این رویکرد باعث ایجاد تردید هایی در رابطه با زندگی دانشجویان شد. بعضی از کشور ها مانند ایالات متحده و استرالیا رویکردی سخت گیرانه در رابطه با دانشجویان در نظر گرفتند و بعضی دیگر مانند کانادا رویکرد منعطف تر. به اسم مثال دولت ترامپ در دوران کرونا محدودیت هایی برای صدور ویزا به ویژه برای فارغ التحصیلان و محققان چینی اعمال کرد و همه این ها در پایین آمدن تعداد دانشجویان بین المللی به ویژه دانشجویان چینی بی تاثیر نبوده است.

خسارت روزانه 5 میلیون دلار به استرالیا با کاهش دانشجویان بین المللی

همه این محدودیت ها، دانشگاه ها و سیستم آموزش عالی بسیاری از کشور های اصلی دانشجوپذیر را با چالش روبرو نموده است. در استرالیا هم سیاستی مشابه با آمریکا پیاده سازی شده است. مرز های استرالیا از ماه مارس 2020 بسته شد و پیش بینی می گردد که این کشور مرز های خود را تا سال 2022 بازگشایی نکند. این تصمیم ها یاری زیادی در مهار کووید 19 نموده، اما هزینه های اجتماعی و مالی زیادی را ایجاد نموده است و باعث ایجاد مسائل زیادی برای دانشجویان بین المللی شده تا جایی که بیشتر آن ها مجبور به ترک استرالیا شدند.

طبق اعلام بانک خزانه داری استرالیا بازار دانشجویان بین المللی در سال 2019 حدود 40 میلیارد دلار برای اقتصاد استرالیا ارزش آفرینی نموده است. حدود 17 میلیارد دلار آن مربوط به شهریه دانشجویان بین المللی و 23 میلیارد دلار آن مربوط به هزینه زندگی دانشجویان در استرالیا بوده است. این مبلغ معادل 109 میلیون دلار در روز است. از زمان بسته شدن مرز های استرالیا بیش از صد هزار دانشجو از ورود به موسسات آموزشی این کشور باز مانده اند. اگرچه بسیاری از این دانشجویان تحصیلات خود را به صورت آنلاین ادامه داده اند، اما کل ثبت نام ها هم کاهش یافته است. طبق برآورد اجرا شده بسته بودن مرز ها و بیرون ماندن (ممانعت از ورود) دانشجویان بین المللی، به کشور استرالیا خسارت روزانه 5 میلیون دلاری را برای این کشور به بار آورده است.

اشتغال دانشجویان درگیرو دار محدودیت های کرونایی

محدودیت های تحرک و جابه جایی ناشی از ویروس کرونا هم چالش هایی را در رابطه با آموزش و اشتغال دانشجویان بین المللی ایجاد نموده است. در حالیکه دانشجویان بین المللی می توانند پس از تحصیل در یک کشور شغل داشته باشند، اما آموزش آنلاین در حال حاضر فرصت یافتن شغل در حین و پس از تحصیل را از دانشجویان بین المللی سلب نموده است.

تاثیر این محدودیت بر دانشجویان کشور های کمتر پیشرفته با توجه به احتیاج بیشتر آن ها به اشتغال در حین و پس از تحصیل بیشتر بوده است. بدون شک تهدیدات همه گیری ویروس کرونا بر آینده مالی موسسات آموزش عالی و اقتصاد کشور ها به صورت کلی اثر گذاشته؛ بنابراین طبیعی است که سیاست گذاران و متولیان بخش آموزش عالی و آموزش بین المللی در بسیاری از کشور ها به فکر حفظ دانشجویان بین المللی خود و در نظر گرفتن راه چاره هایی برای جلوگیری از کاهش عایدی دانشگاه ها و تحریک تقاضای آموزش بین المللی باشند.

محرک های مختلفی در سمت عرضه و تقاضا انگیزه آموزش بین المللی را ایجاد می نمایند در سمت تقاضا محرک هایی از جمله افزایش توانگری خانوار، تقاضا برای آموزش با کیفیت به زبان انگلیسی، دسترسی به دانشگاه های برتر خارجی و دستیابی به فرصت های شغلی بهتر پس از اخذ مدرک معتبر دنیای انگیزه آموزش بین المللی را ایجاد می نمایند. در سمت عرضه هم محرک هایی از جمله محدودیت های مالی دانشگاه ها، اخذ شهریه های بالاتر از دانشجویان بین المللی، سازوکار های ویزایی مساعد و سهولت مهاجرت، آموزش بین المللی را توجیه پذیر می نمایند.

افزایش رغبت دانشجویان به تحصیل در کشور های آسیایی

فرایند های فعلی حاکی از آن است که غرب همانند گذشته تنها مقصد اصلی دانشجویان بین المللی نیست و دانشجویان اکنون کشور های مختلفی از جمله کشور های شرقی را به اسم مقصد تحصیلی خود انتخاب می نمایند. اگرچه بسیاری از دانشجویان همچنان در پی فرصت های آموزشی در کشور های انگلیسی زبان مانند ایالات متحده، انگلستان، استرالیا و کانادا هستند و طی 10 تا 15 سال گذشته بسیاری از دانشجویان بین المللی را تشکیل می دهند اما با توجه به نزدیکی های فرهنگی و جغرافیایی ارزان بودن و شباهت های مختلف در بین سیستم های آموزشی در داخل منطقه آسیا جابه جا می شوند. از سوی دیگر چین، ژاپن، مالزی و سنگاپور در حال جذب تعداد بیشتری دانشجوی بین المللی از سراسر دنیا هستند؛ به اسم مثال ابتکار سیاست خارجی یک کمربند یک جاده چین، ظهور اتحادیه دانشگاه های جاده ابریشم، کنسرسیومی متشکل از 132 دانشگاه از 32 کشور را تسهیل نموده است.

بعلاوه کشور هایی همانند هند هم برنامه های بلند پروازانه ای را برای جذب هر چه بیشتر دانشجویان بین المللی در نظام آموزش عالی خود در نظر گرفته اند؛ در واقع افزایش رونق مالی و رقابت بر سر آموزش عالی در آسیای شرقی زمین بازی مساعدتری را برای تحرک و جابه جایی دانشجویان ایجاد نموده است. علاوه بر تقویت تحرک به داخل و خارج از منطقه دولت ها و نهاد ها بعلاوه تمرکز خود را به گردش سرمایه های فکری در منطقه معطوف نموده اند.

به عبارت دیگر افزایش تعداد دانشگاه ها در کلاس دنیای و برنامه های رقابتی، افزایش توافقات مبادله منطقه ای و چند جانبه شکل گیری شبکه های دانشگاهی و همکاری هایی که ماهیتی متقابل دارند و بعلاوه استفاده روز افزون از زبان انگلیسی به اسم یک زبان رایج دانشگاهی، از جمله عواملی هستند که بر انتخاب دانشجویان برای تحصیل در منطقه و جذب دانشجویان از سراسر دنیا اثرگذار بوده است. در کنار این عوامل اوج گیری جنبش های ملی گرایانه همانند برگزیت در انگلستان و محدودیت های ایجاد شده برای دانشجویان کشور های عمدتا مسلمان از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق ایالات متحده بر فرایند جابه جایی و ثبت نام دانشجویان بین المللی اثرگذار بوده است.