کاش قریب سیاسی نمی شد - تور اروپا ارزان

اینها نوشته های روی سنگ مزار دکتر محمد قریب است در آرامستان شیخان قم. دکتر قریب که مدت ها از بیماری سرطان مثانه رنج می برد 46سال قبل در چنین روزی از جهان رفت و بنا به وصیتش در کنار مزار پدرش به خاک سپرده شد.

دکتر قریب، پزشک و روشنفکری بود که علاقه مند به فرهنگ بود و همه کوششش را کرد تا سطح اطلاعات و سواد بهداشتی و سلامت مردم را بالا ببرد.

در این جهت به راه سیاست هم کشانده شد و با سیاسیون زیادی هم رفت وآمد داشت. او کوشش می کرد شرایط اجتماعی ایران را بهبود بخشد اما دور از مردم نبود و به دلیل حرفه اش در وسط مردم بود آن هم نه مردم مرفه و پولدار بلکه عموم مردم و به خصوص آنهایی که اوضاع اقتصادی چندان خوبی نداشتند.

دکترقریب روی سلامت بچه ها متمرکز شد و اولین بیمارستان مخصوص بچه ها را راه اندازی کرد و نام خود را به عنوان پایه گذار طب بچه ها در تاریخ ایران به ثبت رساند.

دکتر قریب با سریال روزگار قریب ساخته کیانوش عیاری به عموم مردم ایران معرفی گردید؛ سریالی خوش ساخت که پاییز86 به مدت یک سال از شبکه سه روی آنتن رفت و با استقبال بی نظیر مردم روبه رو شد. در این سریال مهدی هاشمی نقش دکتر قریب را در میانسالی تا زمان فوتش بازی کرد و مهران رجبی، بازیگر نقش پدرش بود.

سریال روزگار قریب تا همین سال جاری بارها از شبکه های مختلف تلویزیون پخش شده و هر بار هم مخاطبان زیادی داشته است.

هوشنگ توکلی در این سریال نقش دکتر سیاسی، رئیس وقت دانشگاه تهران را بازی کرد. با این بازیگر قدیمی که مطالعات تاریخی هم دارد درباره دکتر قریب و نقشی که در سریال داشت هم صحبت شدم.

عیاری پای کار ماند

توکلی که در فیلم و سریال های زیادی بازی نموده و در سال های اول پیروزی انقلاب سریال مدرس با بازی زنده یاد خسرو شکیبایی را کارگردانی نموده است، درباره سریال دکتر قریب می گوید: آقای عیاری را از قبل انقلاب می شناسم از زمانی که در سینمای آزاد اهواز فیلم هشت میلی متری می ساخت. از همان زمان می شد حدس زد او با خلاقیت و دید روشنی که دارد در آینده سینمای ایران تأثیرگذار خواهد بود. برای ساخت سریال روزگار قریب زحمت زیادی کشید و شاید اگر شخص دیگری جز او کارگردانی این اثر را به عهده می گرفت، کار تمام نمی شد. خط قرمزهای تلویزیون زیاد بود و او باید مدام سناریو را روتوش و بازنویسی می کرد تا هم به فرایند کار آسیبی نرسد و تاریخ تحریف نگردد و هم سفارش دهنده کار راضی باشد. تا جایی که می دانم هم در زمان نگارش و هم فیلمبرداری و تدوین، بخشی از کار با حذفیات و تعدیل هایی روبه رو می شد و بخشی هم که در زمان پخش حذف می شد اما آقای عیاری با بینش و سواد خوبی که دارد، کار را چنان ساخت که نقد منفی زیادی به آن وارد نشد و کار به خاتمه خوبی رسید و مردم و منتقدان آن را پسندیدند. هرچند من با حذف بخش های تاریخی نه تنها در سریال روزگار قریب که در هر کاری که به تاریخ ایران می پردازد، مخالفم. معتقدم تلویزیون به عنوان پرمخاطب ترین رسانه کشور یا نباید وارد موضوعات و شخصیت های تاریخی گردد یا زمانی که این رخ داد باید بی طرفی خود را حفظ نموده و اجازه دهد تاریخ با شفافیت و بدون اعمال سانسور روایت گردد چون نمی توان به مردم تاریخی را نشان داد که در واقعیت آن شک یا حذف و اضافات آن زیاد است. به نظر من جوانان ما باید آینده را ببینند و نگاه شان به آینده باشد اما درست مانند زمانی که رانندگی می کنی و باید نگاهت به روبه رو باشد اما برای امنیت بیشتر از آینه، عقب را هم نگاه کنی؛ جوانان هم باید برای ساخت آینده شفاف و روشن حتما تاریخ و گذشته را بدانند تا بتوانند آینده ای شفاف بسازند. نمی توان به گذشته نگاه نکرد و شخصیت های موثر تاریخ ایران را نشناخت و آینده خوبی ساخت. دکتر قریب و هم دوره های او را جوانان حتما باید بشناسند و سریال روزگار قریب برای شناساندن این شخصیت گام موثر و خوبی است.

رئیس دانشگاه مستقیم وارد تاریخ شد

توکلی درباره نقش دکتر سیاسی در سریال روزگار قریب می گوید: دکتر سیاسی در کارنامه خود هم وزارت دارد و هم بنیانگذار کوی دانشگاه تهران است و هم کسی است که برای استقلال دانشگاه تهران کوشش زیادی کرد و وقتی دانشگاه از وزارت فرهنگ جدا شد به ریاست آن انتخاب شد. در اتفاقاتی که منجر به کودتای 28 مرداد شد و نظامیان به دانشگاه تهران یورش بردند، سیاسی دیدگاه خود را کاملا تعیین علنی نموده و مخالفت خود با حمله به دانشگاه و برخورد با دانشجویان را اظهار داشت؛ به همین دلیل از ریاست دانشگاه برکنار شد. بعد از آن هیچ پست دولتی را قبول نکرد به همین دلیل بعد از این که از ریاست دانشگاه تهران حذف شد، مستقیم وارد تاریخ شد و مردم ایران او را به عنوان مردی وطن دوست، باسواد و خوش نام برای همواره به یاد خواهند داشت. من در سریال روزگار قریب در دو قسمت بازی داشتم اما از حضور در این سریال و بازی در این نقش بسیار خوشحالم و آن را یکی از بهترین نقش هایم می دانم. به این دلیل که برای شخصیت دکتر سیاسی احترام ویژه ای قائلم همچنان که برای دکتر قریب هم همین احترام را قائلم و بسیار او را دوست دارم. آقای عیاری با تیزهوشی و خلاقیت در سریال دکتر قریب نه تنها زندگی این شخصیت مهم را به تصویر کشید بلکه شخصیت های معاصر و مهم دوره او را هم به مردم معرفی کرد؛ شخصیت هایی مانند دکتر سیاسی و مهندس بازرگان و بقیه هر چند خیلی کم در این سریال حضور داشتند اما آقای عیاری با روایت بخشی از دیدگاه های اجتماعی و سیاسی آنها و تاثیرشان بر فرایند زندگی دکتر قریب و انتخاب های او، به این شخصیت ها ادای دین کرد.

پزشکی که قاطی سیاست شد

دکتر قریب، آدم باسواد و بامعلوماتی بود. هم به علوم حوزوی و مذهب آشنایی داشت و هم غرب و علوم این خطه را می شناخت. آقای قریب هم پزشک بود و هم روشنفکری که با این ایده جلو می رفت که می توان با استفاده از ره آوردهای غرب، ایران پیشرو ساخت. اما این ایده باخت شاید به این دلیل که ایشان و هم عصرانش در تحلیل غرب و دستاوردهایش افراط کردند یا نگاهشان به سنت و مذهب عالمانه نبود. معتقدم اگر دکتر قریب روی شاخه پزشکی متمرکز می شد و وارد جریانات سیاسی نمی شد، پیروز تر بود اما ایشان نگاهش فرهنگی و بر این باور بود که اصلاحات اجتماعی از جهت اصلاحات فرهنگی عبور می نماید به همین دلیل نمی توانست در این جهت وارد جریانات سیاسی نگردد. او شخصیتی بود که نمی توانست در قبال اتفاقات اجتماعی بی تفاوت باشد. فرد آگاهی بود و اصلاحاتی که مدنظر داشت، قابل قبول بودند و باید انجام می شدند اما کار از جایی لنگید که نگاهش مانند بقیه هم دوره ای هایش بیشتر از آن که به داخل باشد به غرب بود. با همه اینها اتفاقاتی که در زمینه درمان و پزشکی در کشور رقم زد بی نظیر است و او را می توان یکی از پیشگامان پزشکی نوین در ایران دانست. نامش و فعالیت هایش برای همواره در تاریخ ایران ثبت شده و خواهد ماند و همه ما به دکتر قریب احترام گذاشته و خواهیم گذاشت.

طاهره آشیانی - روزنامه نگار / روزنامه خبرنگاران